Thuế TNCN là thuế trực thu hay thuế gián thu? – Căn cứ vào mục đích quản lý thuế, hiện nay có hai loại chính là thuế trực thu và gián thu. Vậy thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là thuế trực thu hay gián thu? Thực hiện nghĩa vụ nộp thuế hàng năm nhưng nhiều người dân vẫn chưa xác định được thuế thu nhập cá nhân thuộc loại nào. Bài viết dưới đây sẽ giải đáp chi tiết.
Phân biệt thuế trực thu và thuế gián thu
Để xác định thuế thu nhập cá nhân là thuế trực thu hay gián thu, bạn cần phân biệt hai loại thuế này, căn cứ vào các tiêu chí sau đây:
Khái niệm
Thuế trực thu là thuế điều tiết trực tiếp vào thu nhập hoặc tài sản của người nộp thuế. Trường hợp này người nộp thuế chính là người trực tiếp chịu thuế. Thuế gián thu là thuế điều tiết gián tiếp thông qua giá cả hàng hóa dịch vụ. Người nộp thuế không phải là người chịu thuế.
Mức độ tác động lên nền kinh tế
Xét về sự tác động lên nền kinh tế, thuế trực thu ít tác động vào giá cả thị trường do thường đánh vào kết quả kinh doanh, kết quả thu nhập sau một thời kỳ nhất định. Ngược lại, thuế gián thu ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả thị trường vì đã được cộng vào giá bán hàng hóa, dịch vụ.
Mức độ quản lý thuế
Thuế trực thu là loại thuế khó thu và dễ trốn thuế, đặc biệt đối với các nước đang phát triển và thanh toán chủ yếu bằng tiền mặt như Việt Nam, việc kiểm soát thu nhập thực tế của người nộp thuế là tương đối khó khăn.
Ưu và nhược điểm
Ưu điểm:
– Thuế trực thu đảm bảo công bằng, minh bạch giữa những người chịu thuế.
– Thuế gián thu: Dễ dàng, thuận tiện cho cơ quan thuế trong việc thu thuế.
Nhược điểm: Thuế trực thu thường khó thu thuế, thuế gián thu khó đảm bảo sự công bằng giữa những người nộp thuế.
>>> Xem thêm: Thuế gián thu là gì? Sự khác biệt giữa thuế gián thu và thuế trực thu
Thuế thu nhập cá nhân là thuế trực thu hay gián thu?
Thuế thu nhập cá nhân là sắc thuế đánh vào thu nhập của người chịu thuế trong kỳ tính thuế. Như vậy, đối chiếu với khái niệm và các tiêu chí ở phần trên, thuế thu nhập cá nhân là thuế trực thu, đánh trực tiếp vào thu nhập của một số cá nhân trong xã hội.
Thuế thu nhập cá nhân không đánh vào những cá nhân có thu nhập thấp, do đó khoản thuế này sẽ đảm bảo công bằng với mọi đối tượng, góp phần làm giảm khoảng cách chênh lệch giữa các tầng lớp trong xã hội.
Một số quy định quan trọng về thuế thu nhập cá nhân
Việc nộp thuế cho nhà nước từ trước đến nay vẫn là nghĩa vụ của mọi công dân. Tuy nhiên đa số người nộp thuế đều chưa hiểu rõ về loại thuế này. Ai là người phải nộp thuế và khi nào phải nộp thuế TNCN?
Đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân
Theo quy định tại Điều 2, Luật Thuế thu nhập cá nhân năm 2007, sửa đổi, bổ sung năm 2012, đối tượng nộp thuế TNCN bao gồm:
Cá nhân cư trú có thu nhập chịu thuế phát sinh trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam, đáp ứng các điều kiện:
– Có mặt tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên trong một năm dương lịch hoặc tính theo 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam.
– Có nơi ở thường xuyên ở Việt Nam, bao gồm cả nơi ở đăng ký thường trú và nhà thuê để ở tại Việt Nam theo hợp đồng thuê có thời hạn.
Cá nhân không cư trú có thu nhập chịu thuế phát sinh trong lãnh thổ Việt Nam.
Những khoản thu nhập nào là thu nhập chịu thuế TNCN?
Căn cứ theo Luật Thuế thu nhập cá nhân số 04/2007/QH12, Luật số 26/2012/QH13, Luật số 71/2014/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật về thuế, các khoản thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân gồm:
- Thu nhập từ kinh doanh.
- Thu nhập từ tiền lương, tiền công.
- Thu nhập từ chuyển nhượng vốn.
- Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản.
- Thu nhập từ trúng thưởng.
- Thu nhập từ bản quyền.
- Thu nhập từ nhượng quyền thương mại.
Thu nhập từ nhận thừa kế là chứng khoán, phần vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh, bất động sản và tài sản khác phải đăng ký sở hữu hoặc đăng ký sử dụng.
Thu nhập từ nhận quà tặng là chứng khoán, phần vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh, bất động sản và một số tài sản khác đăng ký sở hữu hoặc đăng ký sử dụng.
Chi tiết các khoản thu nhập thuộc các danh mục nêu trên được hướng dẫn chi tiết tại Thông tư 111/2013/TT-BTC và Thông tư 92/2015/TT-BTC.
Khi nào phải đóng thuế thu nhập cá nhân?
Theo Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14 về mức giảm trừ gia cảnh:
“1. Mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm);
2. Mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng”.
Như vậy, theo quy định mới về giảm trừ gia cảnh:
– Cá nhân có thu nhập từ 11 triệu đồng/tháng trở lên có thể sẽ phải đóng thuế TNCN cho Nhà nước.
– Cá nhân có thu nhập dưới 11 triệu đồng/tháng thì chắc chắn không cần phải nộp thuế thu nhập cá nhân.
Như vậy, thuế thu nhập cá nhân là thuế trực thu đánh trực tiếp vào thu nhập của một số cá nhân có mức thu nhập đủ điều kiện theo quy định của pháp luật. Các cá nhân nằm trong diện nộp thuế thu nhập cá nhân cần nắm được một số quy định về đối tượng nộp thuế, thu nhập chịu thuế, mức giảm trừ gia cảnh mới để thực hiện nghĩa vụ nộp thuế với Nhà nước.