Nên thành lập hộ kinh doanh hay doanh nghiệp? – Cá nhân, tổ chức hoạt động kinh doanh quy mô nhỏ nên đăng ký hộ kinh doanh hay đăng ký thành lập doanh nghiệp? Bài viết xin đưa ra các so sánh giữa hộ kinh doanh và công ty, doanh nghiệp để từ đó giúp các bạn đang muốn khởi sự, còn băn khoăn về đăng ký thành lập kinh doanh có thể đưa ra quyết định phù hợp.
Các khái niệm về doanh nghiệp, hộ kinh doanh
Doanh nghiệp
Doanh nghiệp là tổ chức có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch, được thành lập hoặc đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật nhằm mục đích kinh doanh.
Hộ kinh doanh
Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ. Trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh thì ủy quyền cho một thành viên làm đại diện hộ kinh doanh. Cá nhân đăng ký hộ kinh doanh, người được các thành viên hộ gia đình ủy quyền làm đại diện hộ kinh doanh là chủ hộ kinh doanh.
Ví dụ: Cửa hàng tạp hóa; cửa hàng cắt tóc gội đầu; nhà hàng kinh doanh dịch vụ ăn uống; cho thuê nhà…
So sánh giữa công ty, doanh nghiệp và hộ kinh doanh
Điểm chung
Công ty, doanh nghiệp và hộ kinh doanh đều là một chủ thể kinh tế đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật để thực hiện các hoạt động kinh doanh nhằm mục đích sinh lời.
Điểm khác nhau giữa công ty, doanh nghiệp và hộ kinh doanh
Điểm khác nhau giữa công ty, doanh nghiệp và hộ kinh doanh được so sánh cụ thể theo các tiêu chí như sau:
| Chỉ tiêu so sánh | Công ty, doanh nghiệp | Hộ kinh doanh |
| Tính pháp nhân | Có tư cách pháp nhân:
| Không có tư cách pháp nhân:
|
| Trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản | Chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp (trừ doanh nghiệp tư nhân chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản của mình) | Chịu trách nhiệm vô hạn đến cùng bằng toàn bộ tài sản của hộ kinh doanh, nếu tài sản không đủ trả nợ thì phải lấy cả tài sản riêng để thanh toán hết nợ theo Luật dân sự |
| Số lượng lao động | Số lượng lao động không hạn chế | Dưới 10 người. Số lượng lao động ít dễ dàng quản lý |
| Quy mô kinh doanh | Không bị giới hạn về quy mô kinh doanh, có nhiều thuận lợi trong việc mở rộng hoạt động kinh doanh, mở rộng phạm vi kinh doanh | Quy mô kinh doanh nhỏ, dễ gặp khó khăn trong mở rộng hoạt động kinh doanh |
| Huy động vốn | Quy mô kinh doanh lớn, có tư cách pháp nhân nên thuận lợi trong việc huy động vốn | Quy mô nhỏ, gặp khó khăn trong huy động vốn vay tín dụng |
| Hoạt động xuất, nhập khẩu | Được xuất, nhập khẩu | Không được xuất, nhập khẩu |
| Trường hợp phá sản | Được áp dụng theo Luật Phá sản | Không được áp dụng Luật Phá sản |
| Người đại diện theo pháp luật | 1 người có thể đăng ký đại diện cho nhiều công ty | 1 người chỉ đăng ký được 1 hộ kinh doanh |
| Đăng ký địa chỉ trụ sở | 1 địa chỉ có thể đăng ký làm trụ sở chính cho nhiều doanh nghiệp | 1 địa chỉ chỉ đăng ký làm trụ sở chính cho 1 hộ kinh doanh |
| Phạm vi hoạt động | Có thể thành lập chi nhánh công ty, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh; | Không được mở văn phòng đại diện/chi nhánh, có thể mở nhiều địa điểm kinh doanh |
| Tổ chức công tác kế toán | Cần có kế toán phụ trách Thường phải mua phần mềm kế toán để quản lý, theo dõi, tạo lập chứng từ, ghi sổ và lưu trữ dữ liệu được đầy đủ Cần có chữ ký số để tham gia thuế điện tử, phải mua hóa đơn điện tử để chủ động xuất bán hàng hóa/dịch vụ khi phát sinh, phải đăng ký mở tài khoản ngân hàng để hoạt động kinh doanh theo đúng quy định | Không cần kế toán (trừ hộ kê khai) Không cần mua chữ ký số, không bắt buộc mua phần mềm kế toán vì chế độ chứng từ, sổ sách theo dõi đơn giản |
| Hóa đơn giá trị gia tăng | Được xuất hóa đơn GTGT và được khấu trừ thuế GTGT | Không được xuất hóa đơn GTGT mà chỉ có thể được xuất hóa đơn bán hàng, không được khấu trừ thuế GTGT |
| Báo cáo thuế | Phải khai thuế, nộp báo cáo thuế, nộp tiền thuế theo quy định về thời hạn, cách tính theo đúng mẫu tờ khai thuế, chuẩn mực, điều luật, thủ tục thuế phức tạp | Thủ tục báo cáo thuế đơn giản hơn |
| Các loại thuế phải nộp | Phải đóng nhiều loại thuế: Thuế môn bài; Thuế giá trị gia tăng; Thuế thu nhập doanh nghiệp; Thuế thu nhập cá nhân; Thuế xuất nhập khẩu… và các loại thuế khác phát sinh liên quan đến hoạt động kinh doanh |
Phân tích ưu điểm, nhược điểm của loại hình công ty, doanh nghiệp và hộ kinh doanh
Hộ kinh doanh
Lợi thế
Hộ kinh doanh là loại hình kinh doanh do một cá nhân, một nhóm cá nhân, một hộ gia đình làm chủ, có quy mô nhỏ, đơn giản, gọn nhẹ, dễ dàng quản lý do số lượng người lao động ít, doanh thu không nhiều, do đó chế độ chứng từ, theo dõi, ghi chép sổ sách đơn giản;
Hộ kinh doanh có thể được nộp thuế khoán nên không phải để tâm nhiều đến thời hạn khai và nộp thuế, thủ tục về thuế đơn giản và được cơ quan thuế thông báo số thuế phải nộp, hộ kinh doanh chỉ có nghĩa vụ phải nộp 3 loại thuế (thuế GTGT, thuế TNCN và lệ phí môn bài);
Loại hình hộ kinh doanh phù hợp với những cá nhân, hộ gia đình có nhu cầu kinh doanh nhỏ với số vốn ít.
Hạn chế
Hộ kinh doanh hoạt động nhỏ nên có thể ít tạo được tin tưởng với khách hàng hoặc nhà cung cấp khi hợp tác kinh doanh.
Hộ kinh doanh không được sử dụng hóa đơn giá trị gia tăng và cũng không được khấu trừ thuế giá trị gia tăng, và đây là điểm bất lợi khi bán hàng hóa, dịch vụ cho các doanh nghiệp thì các doanh nghiệp luôn có nhu cầu nhận được hóa đơn giá trị gia tăng đối với hàng hóa, dịch vụ mua vào để được khấu trừ 10% thuế này.
Ngoài ra, chủ hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm “vô hạn” trước các khoản nợ, bằng toàn bộ tài sản của mình đối với các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản.
Công ty, doanh nghiệp
Lợi thế
Công ty, doanh nghiệp là loại hình kinh doanh có tư cách pháp nhân, là một tổ chức được thành lập và hoạt động độc lập có khả năng tồn tại và chịu trách nhiệm trước pháp luật, thành viên chỉ phải chịu trách nhiệm trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp.
Loại hình kinh doanh này có số lượng lao động không hạn chế, quy mô kinh doanh lớn giúp dễ dàng huy động vốn kinh doanh, phạm vi kinh doanh rộng, được thành lập văn phòng/chi nhánh/địa điểm kinh doanh, được xuất nhập khẩu, được áp dụng luật phá sản trong trường hợp phá sản, người đại diện có thể đăng ký đại diện cho nhiều công ty, và có quyền lợi rất tốt là được xuất hóa đơn giá trị gia tăng cho khách hàng, được khấu trừ thuế giá trị gia tăng của các hàng hóa, dịch vụ mua vào.
Hạn chế
Đi đôi với các quyền lợi thì công ty, doanh nghiệp phải thực hiện các nghĩa vụ của mình trong hoạt động kinh doanh như:
Phải thực hiện đầy đủ các chính sách cho người lao động như thai sản, bảo hiểm… theo quy định;
Phải tổ chức công tác kế toán đầy đủ, phải kê khai nộp báo cáo thuế nộp tiền thuế đúng đủ theo các quy định về thời hạn, mẫu biểu, cập nhật các thông tư/ nghị định liên quan kịp thời, tuân thủ các chuẩn mực kế toán cũng như lập, theo dõi, quản lý, lưu trữ hệ thống chứng từ, sổ sách, báo cáo kế toán theo quy định với nhiều thủ tục phức tạp. Doanh nghiệp còn phải đóng nhiều loại thuế liên quan theo quy định.
Lựa chọn thành lập hộ kinh doanh hay thành lập doanh nghiệp?
Cá nhân, tổ chức hoạt động kinh doanh nên đăng ký hộ kinh doanh hay thành lập doanh nghiệp, điều này tùy thuộc vào nhu cầu hoạt động về quy mô kinh doanh, kinh nghiệm tổ chức hoạt động, mục tiêu phát triển và khả năng tài chính để lựa chọn loại hình kinh doanh phù hợp.
Khi có nhu cầu kinh doanh với quy mô lớn, phạm vi rộng, phải thiết lập quan hệ với nhiều đối tác, khi tình hình tài chính tốt nên có kế hoạch mở rộng và điều kiện phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh và đa dạng ngành nghề thì cá nhân, tổ chức nên thành lập công ty, doanh nghiệp.
Nếu chỉ có nhu cầu kinh doanh với quy mô nhỏ, vốn hạn chế, đơn giản, dễ quản lý thì cá nhân, thành viên hộ gia đình nên thành lập hộ kinh doanh.
Các cá nhân, thành viên hộ gia đình và tổ chức cần rất lưu ý về việc bàn bạc xây dựng kế hoạch kinh doanh, số vốn đầu tư, tình hình thị trường… có tiềm năng hay không để có sự lựa chọn phù hợp với phương án kinh doanh tốt nhất. Không phải cứ công ty, doanh nghiệp có nhiều ưu điểm để phát triển thì bắt buộc lựa chọn thành lập doanh nghiệp; cũng không nhất thiết để “có tiếng” được làm chủ doanh nghiệp, là thành viên sáng lập công ty… mà lựa chọn đăng ký thành lập loại hình này.
Trên đây là những thông tin cơ bản để các bạn có câu trả lời cho thắc mắc nên thành lập hộ kinh doanh và công ty, doanh nghiệp. ĐLT Tín Tâm Việt vọng bài viết sẽ giúp các bạn nắm được quy định về khái niệm, đăng ký thành lập, sự giống và khác nhau cũng như ưu điểm và nhược điểm của loại hình hộ kinh doanh và công ty, doanh nghiệp. ĐLT Tín Tâm Việt mong rằng sẽ giúp ích cho các bạn đọc quan tâm đến đăng ký hoạt động kinh doanh lựa chọn được loại hình kinh doanh phù hợp với nhu cầu và khả năng của mình một cách tối ưu nhất.