Hạch toán là gì? Những thông tin cần biết về hạch toán kế toán – Trong lĩnh vực kế toán, “hạch toán” là thuật ngữ được sử dụng với tần suất khá dày đặc. Tuy là vậy, nhưng ít ai để ý đến thuật ngữ hay hoặc giải thích được hạch toán là gì? Để giúp người làm kế toán có cái nhìn chuẩn sát hơn, Tín Tâm Việt sẽ chia sẻ những thông tin về Hạch toán trong bài viết dưới đây.
Hạch toán là gì?
Hạch toán là quá trình quan sát – đo lường – tính toán – ghi chép các hoạt động kinh tế để giám sát và quản lý các hoạt động đó một cách chặt chẽ.
Để quản lý các hoạt động kinh tế một cách hiệu quả, cần phải có thông tin cụ thể. Các thông tin này được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau với nhiều phương thức. Trong đó, quan sát – đo lường – tính toán – ghi chép là các phương thức thu thập thông tin chủ yếu.
– Quan sát: là giai đoạn đầu tiên, thực hiện việc đo lường mọi hao phí và kết quả của các hoạt động kinh tế. Kết quả đo lường có thể là tiền, hiện vật, lao động.
– Tính toán: là quá trình thực hiện các phép tính, các phương pháp tổng hợp – phân tích để xác định các chỉ tiêu cần thiết; qua đó thấy được hiệu quả của các hoạt động kinh tế.
– Ghi chép: là quá trình thu thập – xử lý – lưu lại tình hình, kết quả của các hoạt động kinh tế theo từng thời kỳ, địa điểm phát sinh theo một trật tự nhất định.
Như vậy thì chính quá trình quan sát – đo lường – tính toán và ghi chép các hoạt động kinh tế đó được gọi là hạch toán.
Có mấy loại hạch toán?
Hạch toán nghiệp vụ
Hạch toán nghiệp vụ là quá trình quan sát – theo dõi – phản ánh từng nghiệp vụ kinh tế kỹ thuật cụ thể để thực hiện việc việc chỉ đạo thường xuyên và kịp thời các nghiệp vụ đó. Đối tượng của hình thức hạch toán này chính là các nghiệp vụ kinh tế – kỹ thuật sản xuất như: tiến độ thực hiện các hoạt động cung cấp nguyên vật liệu, quá trình sản xuất, tiêu thụ sản phẩm; tình hình biến động và sử dụng các yếu tố của quá trình tái sản xuất – kinh doanh…
Đặc điểm của loại hạch toán nghiệp vụ là không chuyên dụng bất kỳ một thước đo kết quả nào mà chỉ căn cứ vào tính chất từng nghiệp vụ – yêu cầu quản lý mà sử dụng 1 trong 3 loại thước đo thích hợp là tiền, hiện vật hay lao động.
Với hạch toán nghiệp vụ, chỉ cần sử dụng các phương tiện thu thập – truyền tin đơn giản như điện thoại hoặc truyền miệng. Vì đối tượng còn chung chung và chỉ áp dụng phương pháp đơn giản nên hạch toán nghiệp vụ chưa được xem là môn khoa học độc lập.
Hạch toán thống kê
Khác với hạch toán nghiệp vụ, hạch toán thống kê được xem là một môn khoa học, nghiên cứu các yếu tố “lượng” trong mối quan hệ với các yếu tố “chất” của các hiện tượng kinh tế – xã hội với điều kiện thời gian và địa điểm cụ thể. Mục đích của hình thức hạch toán này là để rút ra được bản chất và tính quy luật trong quy trình phát triển của các hiện tượng đó.
Đối tượng của hạch toán thống kê có thể là: tình hình tăng năng suất lao động, giá trị tổng sản lượng, tình tình giá cả, thu nhập lao động… Cũng chính vì điều này là thông tin được hạch toán thống kê mang lại chỉ có tính hệ thống nhưng không thường xuyên và liên tục. Cùng với đó, việc sử dụng các phương pháp như: điều tra thống kê, phân tổ thống kê, số bình quân, số tương đối, số tuyệt đối, chỉ số – khiến hạch toán thống kê cần sử dụng 3 loại thước đo kết quả trên.
Hạch toán kế toán
Hạch toán kế toán thường được gọi tắt là kế toán – được xem như một môn khoa học ghi nhận – cung cấp thông tin về tình hình sử dụng tài sản, sự vận động của tài sản để đo lường hiệu quả từ các hoạt động kinh tế tài chính phát sinh của đơn vị.
Đặc điểm của hạch toán kế toán
– So với hạch toán nghiệp vụ và hạch toán thống kê, hạch toán kế toán có những đặc điểm sau:
+ Hạch toán kế toán là phản ánh lại và giám đốc một cách liên tục, toàn diện và có hệ thống tất cả các loại vật tư, tiền vốn va mọi mặt kinh tế. Về thực chất, hạch toán kế toán nghiên cứu vốn kinh doanh (dưới góc độ tài sản và nguồn vốn ) và quá trình vận động của vốn trong các tổ chức, các đơn vị. Nhờ đó mà hạch toán kế toán thực hiện được sự giám đốc liên tục cả nước, trong và sau quá trình sản xuất kinh doanh.
+ Hạch toán kế toán sử dụng cả ba loại thước đo, trong đó thước đo tiền tệ được coi là chủ yếu. Nghĩa là trong kế toán, mọi nghiệp vụ kinh tế đều được ghi chép theo giá trị và được thể hiện thông qua tiền. Nhờ đó mà hạch toán kế toán cung cấp được các chỉ tiêu tổng hợp phục vụ cho việc giám đốc tình hình thực hiện kế hoạch kinh tế – tài chính.
+ Hạch toán kế toán sử dụng hệ thống phương pháp nghiên cứu khoa học như chứng từ, đối ứng tài khoản, tính giá, tổng hợp – cân đối kế toán. Trong đó phương pháp lập chứng từ kế toán là hạch toán là bước đầu tiên và bắt buộc phải có đối với mọi nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Nhờ đó, số liệu do kế toán cung cấp bảo đảm nhằm phản ánh được tính chính xác và có cơ sở pháp lý vững chắc.
– Thông tin hạch toán kế toán có những đặc điểm nổi bật sau:
+ Thông tin hạch toán kế toán là những thông tin động về tuần hoàn của vốn. Trong doanh nghiệp, toàn bộ bức tranh về quá trình sản xuất kinh doanh từ bước đầu tiên là cung cấp vật tư cho sản xuất, qua bước sản xuất đến bước cuối cùng là tiêu thụ đều được phản ánh thật đầy đủ và sinh động qua thông tin kế toán.
+ Thông tin hạch toán kế toán luôn là những thông tin về hai mặt của mỗi hiện tượng, mỗi quá trình : tài sản và nguồn vốn, tăng và giảm, chi phí và kết quả,.. Những thông tin này có ý nghĩa rất lớn đối với việc ứng dụng hạch toán kinh doanh. Với nội dung cơ bản là độc lập về tài chính, lấy thu bù chi, kích thích vật chất và trách nhiệm vật chất…
+ Mỗi thông tin thu được đều là kết quả của quá trình có tính hai mặt: thông tin và kiểm tra. Do đó, khi nói đến hạch toán kế toán cũng như thông tin thu được từ phân hệ này đều không thể tách rời hai đặc trưng cơ bản nhất là thông tin và kiểm tra.
Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến hạch toán kế toán hay các vấn đề liên quan đến Kế toán – thuế, hãy liên hệ ngay đến Đại lý Thuế Tín Tâm Việt để được giải đáp nhé! Chúng tôi luôn sẵn lòng giúp đỡ!